İnsomnia - Uykusuzluk

İnsomnia yaygın bir uyku bozukluğudur. İnsomniası olan kişiler; uykuya

dalmakta zorluk çeker, uyandıktan sonra tekrar uyumakta sıkıntı yaşarlar. Bazen

geç yatar ve erken uyanırlar ve yeniden uyuyamazlar, gece uykusundan sonra

dinlenmiş hissedemezler ve uyku konusunda sürekli endişeli olurlar.

İnsomnia sağlığı ve yaşam kalitesini olumsuz bir şekilde etkiler. Uykusunu

alamayan insanlarda dikkat dağınıklığı, hafıza sorunları, yorgunluk, gündüz

uykulu hissetme hali, agresif ve depresif olma durumları görülür.

Birçok insanda zorlayıcı yaşam deneyimlerinden sonra uykusuzluk problemi

olabilir fakat bu geçicidir. Kronik uykusuzluk ise 1 aydan fazla sürer. Bir aydan

fazla süren uykusuzluk sorununuz varsa profesyonel yardım almanızda yarar

vardır.

Uykusuzluğun nedenleri;

- düzensiz uyku; yatma kalkma saatlerinin belirli olmaması,

- uyumadan önce uyarıcı aktivitelerde bulunmak. Örneğin; geç saate kadar

çalışmak, televizyon izlemek, ekran aktivitelerinde bulunmak,

- yatak odasının ve yatağın konforlu olmaması,

- geç saatte yemek yemek ve ağır egzersizler yapmak,

- sirkadiyen ritmin bozulması,

- kafeinli içecekler ve alkol kullanmak,

- çalışma saatlerinin düzensiz olması ve uzun süren seyahatler.

- fiziksel hastalıklar. Örneğin; uyku apnesi, reflü, kalp hastalığı, diyabet,

huzursuz bacak sendromu, kanser, kronik ağrılar, hormonal değişiklikler,

gebelik.

- ruhsal sorunlar. Örneğin; yas ve kayıp, depresyon, anksiyete, ekonomik

sorunlar ve iş problemleri, ailevi ve sosyal sorunlar, yaşam düzeninde değişiklik.

İnsomnia tedavisinde egzersiz, diyet ve uykunun düzenli olması çok önemlidir.

Bazı kişiler gece uyuyamadıkları için yetersiz uykuyu gün içinde telafi etmek

isterler. Uzmanlar arasında bu alışkanlığın doğruluğu yanlışlığı konusunda ortak

bir görüş sağlanamamıştır. Bazıları gün içinde uykunun çok yararlı olduğunu

ifade ederken, bazıları ise gece uykusunu bozduğu için sınırlanması gerektiğini

ifade ederler.

Uykusuzluğun sonuçları;

- iş performansı ve akademik performansta düşüş,

- dikkat dağınıklığı, hafıza sorunları,

- stres artışı ve günlük sorunları toleransta düşüş,

- ailevi problemlerde artış,

- depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunlarda artış,

- öfke, sinirlilik ve tahammülsüzlük hali.

Uykusuzluğa engel olmak için; uyku hijyeni sağlamak önemlidir. Uyku

saatlerinin düzenli olması ve yatak odasının sadece uyku için kullanılması

gerekir. Her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkılması, uyku hijyeninin

sağlanması açısından önemlidir. Oda karanlık olmalıdır ve odada elektronik

aletler bulunmamalıdır.

Yatmadan önce az yemek yemeye, akşam yemeği ile uyku saati arasında en az 4

saat geçmesine dikkat etmek gerekir. Ilık duş almak, gevşetici ve dinlendirici

müzik dinlemek uykuya geçişte kolaylık sağlayabilir.

Uykusuzluğa neden olan fiziksel bir rahatsızlık varsa ilgili hekime başvurmak

gerekir. Bunun dışında psikologlardan ve psikiyatristlerden yardım almak uygun

olur.

Sevgiyle ve sağlıkla kalın,

Şebnem Kartal

Uzman Psikolog – Yazar