Çocuklarda Kekemelik
- Şebnem Kartal
- 26 May 2024
- 2 dakikada okunur
Kekemelik, konuşma akışının istemsiz olarak bozulması demektir. Bu durum;
- Hece tekrarları (örneğin, ma ma ma)
- Ses uzatma (örneğin, maaaaaaaaasa)
- Kitlenme ya da bloklama (örneğin, mmmmmasa) şeklinde olabilir.
Kelimelerde tekrarlama kekemelik değildir. Çocuklar konuşmayı öğrenirken, zihinlerinde cümle üretirler, bu sırada sözcükleri tekrarlayabilirler. Bu bir sorun değildir.
Çocuklarda kekemelik 2-6 yaş arasında ortaya çıkar. Bazı vakalarda kendiliğinden geçebilir. Çocuklarda kekemeliğin 7 yaştan sonra geçme olasılığı yüksektir. Her 4 çocuktan 3’ünde bu sorun 7 yaşından sonra ortadan kalkar. Bazı çocuklarda geçtikten bir süre sonra yeniden başlayabilir. Yüz çocuktan 5’inde kekemelik görülür ki bu oran hiç de azımsanacak bir oran değildir.
Altı aydan fazla süren kekemeliklerde bir uzmandan yardım almak gerekir. Çocuğunda kekemelik sorunu olan bir ailenin başvurması gereken uzman Dil ve Konuşma Terapistleridir. Ayrıca psikologlar da kekemelik sorunu olan çocuklarla çalışırlar. Burada amaç sadece konuşmanın akıcılığında bir düzelme sağlanmasına katkıda bulunmak değil; aynı zamanda bu sorunu ortaya çıkaran sebepleri ve bu sorundan kaynaklanan sonuçları ortadan kaldırmaya çalışmaktır.
Kekemeliğe neler sebep olur?
Çocuklarda psikolojik zorlanmaya neden olan her türlü yaşantı kekemeliğin sebebi olabilir. Örneğin;
- Kardeş doğumu,
- Anne-babanın ayrılığı,
- Ailede veya çevrede kayıp, yas,
- Evcil hayvanların kaybı veya ölümü,
- Deprem, sel felaketi gibi doğal afetler
- Kaybolma,
- Her türlü istismar,
- Şiddetli korkuya neden olabilecek sesler, durumlar,
- Ev veya okul değişikliği,
- Şiddet,
- Sık eleştirilme,
- Davranışlarına sürekli müdahele edilmesi,
- Konuşmalarının sık sık kesilmesi,
- Akran zorbalığı,
- Her türlü kaygı verici durum,
- Kazalar,
- Travmalar vb.
Görüldüğü üzere çocuklarda kekemeliğin pek çok sebebi vardır. Bu sebepler çoğaltılabilir veya çeşitlendirilebilir. Kekemelik genetiktir. Yukarıda saydığım durumları pek çok çocuk yaşar ama bunları yaşayan bütün çocuklarda kekemelik görülmez. Eğer çocuğunuzun genetik yatkınlığı varsa, bu sebepler kekemeliğe yol açabilir.
Kekemeliğin psikolojik sebepleri dışında, psikolojik sonuçları da vardır.
Kekemeliğin Psikolojik Sonuçları
- Konuşmaktan kaçınma,
- Sosyalleşememe,
- Öz-güven eksikliği,
- Okul sorunları,
- Depresyon ve ruhsal çöküntü,
- Kaygı bozukluğu (anksiyete),
- Tikler,
- Arkadaş edinememe,
- Dikkat eksikliği,
- Uyum ve davranış bozuklukları (altına kaçırma, saç yolma, tırnak yeme, parmak emme, fobiler, çalma, yalan söyleme, okuldan veya evden kaçma, saldırganlık ve öfke patlamaları, toprak yeme, mastürbasyon, uyku bozuklukları, iştahta azalma ve içe kapanma,) vb.
Görüldüğü gibi kekemeliğin sebepleri ve sonuçları psikolojiktir. Bu nedenle aynı anda hem bir Dil ve Konuşma Terapisti, hem de bir Psikologla çalışmak büyük yarar sağlar.
Kekeme çocukların ailelerine ve yakınlarına düşen görevler
Çocuğunuz kekemeyse,
- Onun konuşmasını dikkatle ve sabırla dinleyin,
- O size bir şey anlatmaya çalışırken kaygılanmamaya çalışın,
- Bir performans beklentisi içine girmeyin,
- Dikkatini konuşmasına çekmeyin,
- Sözlerini düzeltmeyin, cümlesini tamamlamayın,
- Ona konuşurken acele ettirmeye çalışmayın,
- O konuşurken ‘rahatla, sakin ol, nefes almadan konuşmaya başlama veya yavaş konuş,’ gibi sözler söylemeyin.
- Gözlerinizi ondan kaçırmayın ya da tam tersi gözlerinizi ona dikmeyin, rahat ve doğal davranın.
Siz onunla konuşurken;
- Yavaş ve basit cümlelerle konuşun,
- Ona model olun,
- Onunla hızlı diyalog kurmak için telaşlanmayın, sakin olun,
- O sözünü bitirene kadar bekleyin, ‘seni anladım mesajı vermek için, sözünü kesip, hızla konuşmaya başlamayın,
- Sıralı konuşun,
- Soru sorduğunuzda size cevap vermesi için sabırlı davranın, ona zaman verin.
Referans;
Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Egemen Nakışçı
Sevgiyle ve sağlıkla kalın,
Şebnem Kartal
Uzman Psikolog – Yazar
Comments